دویچه وله (میترا شجاعی): از یک ساعت تا ۹۹ سال. زمانی برای برقراری رابطه‌ای که قرار است یک رابطه انسانی باشد با تمام نشانه‌هایش که یکی از آنان نیز رابطه جنسی است. اما کدامیک از جنبه‌های یک رابطه انسانی می‌تواند تنها در یک ساعت برقرار شود؟

معصومه پریشی دانشجوی جامعه‌شناسی با کمک استاد راهنمایش دکتر شهلا اعزازی پژوهشی انجام داده در مورد قرارداد موقت ازدواج یا همان ازدواج موقت. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که مدت اغلب این ازدواج‌های موقت بین یک ساعت تا پنج ماه بوده و مشکلات اقتصادی مهمترین دلیل زنان برای تن دادن به اینگونه ازدواج است.

بیکار بودن و کم سواد بودن این زنان نیز وجه مشترک دیگری بین آنان است. دکتر شهلا اعزازی استاد راهنمای این تحقیق به دویچه‌وله می‌گوید که اکثر این زنان خواهان ازدواج دائم بودند اما به دلیل نبودن امکان این نوع ازدواج، تن به صیغه یا ازدواج موقت داده‌اند.

خانم اعزازی می‌گوید: «این زنانی که یکساعته عقد می‌شدند، از لحاظ مالی بسیار محتاج این پول بودند. اصلاً این زنان می‌خواستند ازدواج دائم کنند و برای ازدواج دائم به مؤسساتی که ازدواج‌‌ها را ترتیب می‌دهند، مراجعه می‌کردند، اما نمی‌توانستند ازدواج دائم کنند و بیش‌تر تقاضا برای ازدواج موقت بود. بعد به این دلیل که اکثرشان بی‌کار بودند و یا اگر کار می‌کردند، حقوق‌های بسیار پایین می‌گرفتند و محتاج پول و درآمدی بودند، از طرف مؤسسه به این‌ها گفته شد که راه‌هایی وجود دارد که مجبور نیستند عُده ۴۵ روزه را نگه دارند. بنابراین، این حالت به‌وجود آمد و این‌ها هم به این دلیل که محتاج پول بودند، این راه را قبول کردند».

در بخشی از این پژوهش عنوان شده که تعداد معدودی از این زنان دارای تحصیلات بالا بودند اما به دلیل «ساختار تبعیض جنسیتی حاکم بر جامعه» برای ورود به بازار کار دچار مشکل می‌شدند.

این در حالی است که بسیاری از مردانی که این زنان را به عقد موقت خود در می‌آورند نیز از توانایی مالی بالایی برخوردار نبوده و پس از مدتی دچار مشکل می‌شدند و در برخی موارد حتی به همین دلیل مجبور به فسخ قرارداد ازدواج می‌شدند. همینطور در برخی موارد، مردان نه تنها پول توافق‌شده به عنوان مهریه را پرداخت نمی‌کردند بلکه از این زنان باج‌خواهی نیز می‌کردند.

از دیگر سو برخی از مسئولان حکومتی و نیز شخصیت‌های مذهبی، ازدواج موقت را راهی برای حل معضل زنان بیوه و بی‌سرپرست که قادر به اداره زندگی خود نیستند عنوان می‌کنند. نتیجه این تحقیق اما نشان می‌دهد که این، راه حل خوبی برای مشکل این زنان نیست.

شهلا اعزازی می‌گوید: «اصلاً به‌طور کلی تأمین زندگی زنان بیوه و مطلقه را باید از مقوله‌ی ازدواج موقت کنار بگذاریم. من فکر می‌کنم اگر برای این‌ها امکان کار بود، اگر می‌توانستند کار یا درآمدی داشته باشند، یا به‌نوعی کمک‌ها و پشتیبانی‌هایی به این‌ها ارائه می‌شد، هیچ‌کدام از این‌زن‌ها تن به ازدواج موقت نمی‌دادند. چون خیلی از آن‌ها مسأله‌ی مالی داشتند».

نیاز عاطفی، نیازی که در ازدواج موقت برآورده نمی‌شود

پژوهش انجام شده در زمینه ازدواج موقت نشان می‌دهد که بعد از نیاز مالی، نیاز عاطفی مهمترین دلیل زنان برای تن دادن به ازدواج موقت است. اما این نیاز نیز به دلیل کوتا