مدرسه فمینیستی: به مناسبت 5 مهرماه، سالروز درگذشت شاعر مشروطه عالم تاج قائم مقامی (متخلص به ژاله) ، مدرسه فمینیستی تلاش کرده است ویؤه نامه ای حاوی نظرات و آراء برخی از زنان هنرمند و شاعر معاصر را در باره این شاعر بزرگ، گردآوری کند تا نسل جوان کشور و علاقمندان به شناخت آثار پیشکسوتان حق خواه جنبش زنان با افکار و آرزوها و ادبیات این بزرگان هر چه بیشتر آشنا گردند. گفتگوی آزاده دواچی با «پگاه احمدی» شاعر، منتفد و پژوهشگر درمورد اشعار عالمتاج قائم مقامی (ژاله) در همین راستا انجام گرفته است که در زیر می خوانید:

- خانم احمدی در سالروز درگذشت عالمتاج قائم مقامی ملقب به «ژاله» هستیم. همانطور که می دانیم او اولین زنی بود که در شعرش با هویت مستقل زنانه سخن گفت. اشعار او به جهت همین تأکید برهویت، آن هم در زمانی که مردسالاری ریشه در تمامی روابط اجتماعی و سنتی دوانیده بود اهمیت زیادی دارد. نظر شما چیست ؟ آیا شما این تاکید را در اشعار ژاله قائم مقامی، پررنگ می بینید ؟

– اساسا این خود باوری و تاکید بر هویت مستقل زنانه را در شعر اغلب شاعران زن دوران مشروطه می بینیم. در شعر ژاله قائم مقامی و شاعران دیگری نظیر شمس کسمایی، فخرعادل خلعتبری، نیمتاج سلماسی و دیگران. در این دوره به موازات رشد آگاهی های اجتماعی و حضور زنان در عرصه ی مبارزات مدنی، آگاهی های فردی آنان نیز دچار
تغییرات بنیادین می شود. پیش از این دوره، شاعران زن را عمدتا در نقش هایی نظیر عاشق منتظر، دلداده ی ناکام،
معشوقه ، ساقی، مادر، ناصح، اندرزگو یا آموزگار تعالیم دینی، نجوم و الهیات می بینیم. مشروطه برای اولین بار
به شاعر زن ایرانی مجال کشف دوباره ی خود ، مرور خود و مرور سرنوشت خود را می دهد. یعنی به او فرصت
نگریستن و ضمنا نقادی وضعیت تاریخی خود را می دهد. به همین خاطر، همانطور که اشاره کردید برخورد نقادانه
با مقوله هایی مثل مرد سالاری و هرآنچه که با تاریخ ستم کشی زنان مرتبط بوده و تا آن دوره کمتر از جانب شاعران
زن به بیان درآمده ، مورد تاکید قرار می گیرد و این تاکید در شعرهای ژاله قائم مقامی پررنگ و قابل تامل است.

- ژاله در شعرش، خودش را حذف نمی کند و با زبان حقیقی خودش سخن می گوید ، با این توصیف از لحاظ فرم و ساختار زبانی، ارزیابی شما از اشعار ژاله چیست ؟ آیا ژاله یک شاعر زن نوگرا بود ؟ آیا می توان گفت که فرم زبانی و محتوای کلامی ژاله با آنچه که امروز به عنوان زبان زنانه از آن نام می برند مطابقت دارد؟

آنچه که شعر ژاله را مورد درنگ قرار می دهد، فرم و ساختار زبانی سروده هایش نیست. ژاله فرم بدیع و تازه ای
را به وجود نمی آورد. در اوزان عروضی، شعر می گوید و شعرهایش هم موزون و مقفاست. عده ای از پژوهشگران
نوشته اند که نوعی شعر شکسته و بی قافیه را نیز تجربه کرده است اما من شخصا آنچه از او خوانده ام شعرهای
موزون و مقفا بوده است. اما نکته ی مهم، جسارتی ست که به عنوان یک زن ایرانی در جامعه ای به غایت سنتی،
بسته و زن ستیز در نخستین گام های آزادی خواهی و تجدد طلبی به خرج می دهد. ژاله موضوعاتی را در شعرش طرح می کند که تابوها و دگم های اجتماعی آن روزگار، آنها را مطلقا برنمی تابند. در این میان با بیانی شاعرانه علیه
سنت ، شرع ، عرف و قوانین ناعادلانه برمی آشوبد. خیلی از مضامینی که در شع