مدرسه فمینیستی: زنان نیمی یا گاهی بیش از نیمی از جمعیت بشرند و در ساختن جامعه و بنا نمودن تمدن نقش داشته اند اما روایات تاریخی زنان از گذشته نوع بشر، به نگارش درنیامده و در محاق نگاه مردانه از تاریخ مانده است. بعلاوه زنان از شناخت تاریخ خود محروم بوده و در تفسیر نمودن تاریخ نیز به حاشیه رانده شده اند. "گردا لرنر"معتقد است هر تفاوتی که در حال حاضر در مردان به عنوان یک گروه و زنان به عنوان گروهی دیگر مشاهده می شود نتیجه تاریخ و خصوصا تاریخ زنان است که از اساس متفاوت از تاریخ مردان است.این به دلیل انکار تاریخ زنان و زیردستی زنان به مردان است که قدمت آن به پیش از تمدن می رسد (زن نگار 1392 ص 12). تاکنون جریانهای مختلف فکری تعاریف جنسیتی از زن مسلمان داده اند و تصویر وی با زبانهای مختلف ارائه گردیده است. در این نوشتار می خواهیم برخی از تعاریف جنسیتی موجود از زن مسلمان را بررسی کنیم و نشان دهیم که چگونه سه نوع نگاه متفاوت به زن، هویت وی را تعیین کرده اند. به این ترتیب ضرورت بازتعریف زن مسلمان را با نگاهی جدید مورد توجه قرار خواهیم داد.

تاکید این مقاله بر آراء خانم زیبا میرحسینی است. این مردم شناس فمینیست مطالعات خود را بر حقوق اسلامی، جنسیت و توسعه متمرکز ساخته است. لیسانس خود را از دانشگاه تهران (در سال 1974) گرفت و دکترایش در مردم شناسی اجتماعی را در سال 1980 از کمریج اخذ کرد. وی محققی مستقل است که شور و علاقه وصف ناپذیری به مباحثه حول عدالت جنسیتی دارد. به عنوان یک فمینیست، نابرابریهایی را که این قوانین بر زنان تحمیل می کنند افشا می کند و نسبت به آنها نقدهای خود را مطرح می سازد، مطالعات وی متوجه بستر اجتماعی حقوقی مسلمانان است. او مطالعه مقایسه ای میان مراکش و ایران انجام داده است. از دست آوردهای مطالعات زیبا میرحسینی بر روی قوانین خانوده در ایران ، فیلم "طلاق به سبک ایرانی" است؛ فیلم مستندی که جایزه هایی را از آن خود ساخته است. این فمینیست مسلمان معتقد است فمینیسم پتانسیلهای زیادی برای نقد نابرابریهای جنسیتی در بستر حقوق اسلامی داراست. خانم میرحسینی از بنیان گذاران جنبش جهانی مساوات؛ برای عدالت و برابری در خانواده مسلمان است و به واسطه فعالیت های خود در جنبش مساوات یافته های تحقیقاتی فمینیستهای مسلمان را به برنامه های عملی پیوند می زند. کتابهای او عبارتند از 1- اسلام و جنسیت، 2- ازدواج در محکمه؛ مطالعه ای بر قانون خانواده اسلامی، 3- کنترل و تمایلات جنسی،4- اسلام و دموکراسی در ایران.

جنسیت و گفتمانهای هژمونیک

با اینکه برچسبی به نام زن مسلمان می تواند به لحاظ روشی به ما کمک کند تا شناختی از هویت زن مسلمان بدست آوریم، اما عنوان "زن مسلمان" می تواند اصالتی وجودی و ذاتی نداشته باشد. باتوجه به ضرورت تعریف نمودن زنان زیر چتری که بتواند تمایزات آنان را نیز منعکس کند و گروههای مختلف را به حاشیه نراند نگاهی تکثرگرایانه ضروری به نظر می رسد. اگرچه ساختار بیولوژیکی زنان آنها را در یک طبقه بندی یا جنس قرار می دهد جنسیت به تعبیری ابزاری است برای تحلیل و درواقع مجموعه هنجارها، ارزشها و رفتارهایی است که به واسطه عمل اجتماعی درونی شده اند. بارداری مثال خوبی برای روشن شدن این نکته است که جنسیت با بروز و ظهور اجتماعی – فرهنگی خود برپایه تمایزات بیولوژیکی میان زنا