مدرسه فمینیستی: به مناسبت «روز جهانی زن» و به روال سالهای گذشته در مدرسه فمینیستی، با ویژه نامه ای به استقبال این روز شتافته ایم. امسال با توجه به مصادف شدن ماه مارس با برگزاری «بیست و هشتمین جلسه شورای حقوق بشر سازمان ملل» تلاش کردیم که یکی از محورهای ویژه نامه هشت مارس را به «کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان» اختصاص دهیم. از این رو لیلا علی کرمی، در مطلب زیر به همین موضوع می پردازد:

برابری و عدم تبعیض از اصول اساسی حقوق بشر است. برای رسیدن به این اصل مبارزات زیادی توسط زنان و مردان برابری طلب در طی دهه های گذشته صورت گرفته است اما هنوز علی رغم این که همه کشورها و دولت ها بر اهمیت این اصل اذعان دارند، در بسیاری از کشورها و جوامع، زنان و دختران قربانی تبعیض های قانونی، عرفی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی هستند که صرفاَ بر اساس جنسیت بر آنها تحمیل می شود.

در "دهه سازمان ملل برای زنان" یعنی سال های ۱۹۷۶ـ ۱۹۸۵، تلاش های گسترده ای در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی برای پیشبرد حقوق زنان صورت گرفت. «کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان» (سیداو) که مهم ترین سند متضمنِ برابری زن و مرد است را می توان حاصل تلاش های صورت گرفته در این دهه به حساب آورد. این کنوانسيون در ۱۸ دسامبر ۱۹۷۹ توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصويب رسيد و از تاريخ ۳ سپتامبر ۱۹۸۱ ( دوازدهم شهریورماه۱۳۶۰) برای کشورهای عضو، قابليت اجرا يافت. ماده اول کنوانسیون هر نوع تبعيض جنسيتی عليه زنان، يعنی هر نوع رفتار متفاوت به واسطه جنسيت را ممنوع اعلام کرده است. «سیداو» علاوه بر تساوی حقوقی، به برابری عرفی زن و مرد نيز توجه داشته، يعنی کنوانسيون از دولت ها می خواهد علاوه بر اصلاح قوانين تبعيض آميز و تصويب قوانين جديد، در اصلاح آداب و رسومی که ناقض برابری زن و مرد هستند نيز بکوشند. به طور کلی هدف اصلی کنوانسيون، تضمين برابری حقوقی و عرفی زن و مرد در کليه امور از جمله زندگی خانوادگی و اجتماعی است که به طور خاص در مواد ۲ و ۱۶ اين سند تجلی يافته است.

کمیته رفع تبعیض علیه زنان که از ۲۳ نفر کارشناس از نمایندگان کشورهای عضو تشکیل شده، وظیفه نظارت بر اجرای کنوانسیون را بر عهده دارد. دولت های عضو وظیفه دارند ابتدا یک سال پس از الحاق و سپس هر چهار سال یک بار و نیز هر زمان که کمیته بخواهد گزارش های خود را به کمیته بدهند. در واقع کشورها به کمیته اعلام می کنند که پس از الحاق، چه کارهای قانونی از جمله چه اقداماتی برای تغییر، فسخ و اصلاح قوانین خود انجام داده تا آنها منطبق با اصول کنوانسیون شوند و یا چه اقداماتی در زمینه تغییر رویه های قضایی، امور سیاسی، فرهنگی و اجتماعی جهت پیشبرد حقوق زنان کرده اند.

در حال حاضر بیش از ۱۹۱ کشور عضو کنوانسیون هستند اما هنوز ایران به کنوانسیون نپیوسته است. البته طرح پیوستن ایران به کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان در دو دوره زمانی متفاوت مطرح شد. اولین دوره در اواخر دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی، زمانی که بازسازی کشور پس از جنگ در اولویت برنامه های دولت قرار داشت. در این دوره شورای عالی انقلاب فرهنگی با الحاق ایران به کنوانسیون مخالفت کرد. دور دوم طرح پیوستن ایران به کنوانسیون مصادف بود با دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی. در ۱۷ اردیبهشت ۱۳۸۲ مجلس با پیوستن ایر