مدرسه فمینیستی: نگارخانه شماره شش نمايشگاهی از پرتره­ های زنان ايرانی در دوران پس از کشف حجاب برگزار کرده است.

اين نمايشگاه با عنوان «در برابر چشمهايت» کاری است از پريسا دمندان، عکاس و پژوهشگر و مدرس عکاسی.

آثار به نمايش گذاشته شده در اين نمايشگاه بخشی از عکس­هايی است که پريسا دمندان در پی طرح شناسايی و جمع­ آوری آرشيوهای عکس عکاسان قديمی اصفهان در سال های 1370 تا 1379 گرد آورده است.

او در اين پژوهش شيشه­ های عکس عکاسخانه­ های چهره­ نما (ميرزا مهدی خان چهره­نما)، درخشان (غلامحسين درخشان)، شرق (ابولقاسم جلا) و عکس­های ميناس پات کرهانيان و تعدادی ديگر را بازيافته و آنها را در مجموعه ­ای آماده­ ی چاپ کرده است.

عکس­های به نمايش درآمده بخشی از عکس­هايی است که اجازه­ ی انتشار نيافته و فقط اجازه­ ی نمايش در نمايشگاهی ويژه­ ی خانم­ها را دريافت کرده است.

اين عکس­ها تماما پرتره است و در آنها، آنچنان که در کاتالوگ نمايشگاه آمده، "زنان در استوديو، کاملا از پزی که توسط عکاس­ها که همگی مرد بودند، به آنها داده می شد متابعت می­کردند. در عين تسليم بودن، مسلم است که اين زنان، در مراجعه به عکاسخانه­ ها و نشستن در مقابل عکاس، آزادانه تصميم­گيری کرده و نحوه­ ی لباس پوشيدن، آرايش ظاهری که از خود ارائه داده اند را آگاهانه انتخاب نموده­ اند."

عکس به مثابه سند تاريخی

به اين عکس­ها به عنوان سندی از وضعيت اجتماعی زنان در دوره­ ی انتقالی قدرت از قاجاريه به پهلوی می­توان نگاه کرد. با توجه به وضع آرايش مو و نوع پوشش انتخابی زنان در اين عکس­ها می­توان استنباط کرد که بيشتر آنها در دوره­ ی پهلوی اول گرفته شده است.

به نظر می­رسد در آن دوره برای زنان، ژست­های آرام، موقر، ظريف و فاقد خشونت ارجحيت داشته است. دست­ها با انحناهای نرم، بازوها چسبيده به بدن و پاها بدون فاصله از هم قرار می­گرفته­ اند. در مواردی دست زير چانه در حالت نشسته و حتی در حالت دراز کشيده بر روی تخت يا زمين ژست رايجی برای زنان بوده است. زنانی بی­تحرک و تصويرشده در قالبی مردپسند.

آنچه دوربين ها ثبت کرده ­اند

در 22 عکسی که به نمايش گذاشته شده نکات بسيار جذابی ديده می­شود: اکثر زنان موهای کوتاه خود را با ابزارهای موجود در آن زمان تاب داده ­اند، جوراب­های کلفت پاشنه­ دار و عمدتا سفيد بر پا دارند، کفش­ها از نظر مدل تنوع کمی دارند، اما تماما پاشنه­ بلند هستند، در بعضی عکس­ها زنان ابروان مد دوره­ ی قاجاريه را دارند، بی­نهايت پهن (با وسمه يا بی وسمه) و کشيده.

لباس­هايی که بعضی از زنان بر تن دارند آنقدر نازک است که از زير آنها زيرپوش يا کرست پارچه­ ای دست­دوز آنها ديده می­شود و اين نشان می­دهد که در آن دوره آستردوزی متداول نبوده، و در يکی دو عکس لباس­ها کاملا بدن­نما هستند. می­شود تصور کرد در آن دوره هم زنانی بوده ­اند که می­خواسته ­اند عکسی با لباسی متفاوت از ديگر زنان بگيرند يا شايد اين ها عکس­های دعوت­ کننده­ای است برای مقاصدی خاص.

چند عکس زن­ها را در محلی جز استوديو به تصوير کشيده است. در اين عکس­ها زنان عمدتا در کنار افراد خانواده يا همسر ديده

می­شوند و ژست­های طبيعی­تری دارند. در يک عکس طنزآميز زن و مردی خود ر